Trong những năm cuối thập niên 60 (khoảng từ 1967), không ai trong chúng ta thời đó không nghe nhạc khúc Lệ Đá với những lời tha thiết:
1. Hỏi đá xanh rêu… bao nhiêu tuổi đời / Hỏi gió phiêu du… qua bao đỉnh trời / Hỏi những đêm sâu… đèn vàng héo hắt / Ái ân… bây giờ là nước mắt / Cuối hồn một… thoáng nhớ mong manh.
2. Thuở ấy tôi như… con chim lạc đàn / Xoải cánh cô đơn… bay trong chiều vàng / Và ước mơ sao… trời đừng bão tố / Để yêu thương… càng nhiều gắn bó / Tháng ngày là… men say nguồn thơ.
Điệp khúc
Tình yêu… đã vỗ… cánh rồi / Là hoa.. rót mật… cho đời / Chắt chiu… kỷ niệm… dĩ vãng / Em nhớ gì… không em ơi
3. Mầu áo thiên thanh… thơ ngây ngày nào / Chìm khuất trong mưa… mưa bay rạt rào / Đọc lá thư xưa… một trời luyến tiếc / Nhớ môi em… và mầu mắt biếc / Suối hẹn hò… trăng xanh đầu non.
Với những suy tư của tuổi biết mơ biết mộng, cắp sách đến trường, bóng dáng các cô nàng áo trắng thướt tha, tung bay trên khắp các con đường sao không rung cảm, sao không có chút mộng chút mơ…
Làm sao trả lời được những câu hỏi bỏ ngỏ trong ca khúc. Để rồi chỉ còn là một thoáng mong manh.
Tự trách mình như chim lạc đàn để rồi cũng mộng mơ với suối hẹn hò… trăng xanh đầu non.
Đẹp và đẹp, Dễ thương và dễ mến. Từng chữ từng ca từ … đi sâu vào lòng mỗi người khi nghe tiếng hát ngọt ngào của ca sĩ cất vút bay cao…
Lệ Đá đã được nhiều ca sĩ nổi danh thời xưa cũng như thời nay trình diễn, nhưng nay xin mời nghe nhạc phẩm Lệ Đá qua tiếng hát của nữ ca sĩ Khánh Ly với tiếng đàn dương cầm của chính nhạc sĩ Trần Trịnh trong cuốn Video Vinh Danh ba nhạc sĩ Trần Trịnh, Nhật Ngân và Ngô Thụy Miên do Trung Tâm Thúy Nga thực hiện trước đây.
Bấm vào mũi tên trong màn ảnh để nghe nhạc.
http://www.youtube.com/watch?v=nWgp_Ywtx5Y
Nếu không được xin bấm vào đường link
http://www.youtube.com/watch?v=nWgp_Ywtx5Y
Hay bấm vào đường dẫn dưới để nghe nhạc theo thể mp3
http://mp3.zing.vn/bai-hat/le-da-khanh-ly/iw6ied8f.html
Lệ Đá từ đó nghiễm nhiên trở thành một cái tên dễ nhớ – nơi nhiều điểm hẹn hò – của nhiều quán cà-phê, phòng trà… và phim ảnh cũng mang tên Lệ Đá – phim do Đạo diễn Võ Doãn Châu thực hiện với các diễn viên : Thanh Lan, La Thoại Tân, Đoàn Châu Mậu, Bà Năm Sa Đéc, Ngọc Phu, Phượng Trang, Thái Chi Lan. Kịch bản của Nguyễn Mạnh Côn. Hãng phim Cinevina sản xuất năm 1971. Phim thuộc loại kinh dị dài 90 phút, và được Giải Nhất Đại Hội Điện Ảnh 1971.
Trong phim ca khúc Lệ Đá được nữ ca sĩ (diva) Khánh Ly hát, lại thêm lần nữa đưa hồn ta bay bổng … vào khoảng không vô tận…
Nghe Lệ Đá biết người sáng tác là nhạc sĩ Trần Trịnh, phổ thơ Hà Huyền Chi. Thường thì vậy. Nhạc sĩ khi thấy bài thơ nào hay, ưng ý thì phổ thơ thành nhạc. Thế nhưng ca khúc Lệ Đá là một trường hợp ngoại lệ, và rất đặc biệt. Ngược lại những gì ta thường nghĩ.
Nhạc sĩ Trần Trịnh chỉ mới sáng tác phần nhạc và chưa có tựa (tên) cũng như lời.
Sau đó lời và tựa lại được thi sĩ Hà Huyền Chi viết và đặt sau khi nghe nhạc sĩ chơi thử, vì theo như thi sĩ cho biết là ông vốn mù nhạc.
Thế nhưng sau khi nghe thử nhạc sĩ đánh đàn vài lần để có khái niệm về nhạc tính. Thi sĩ cho biết:
“Tôi ưa ngay cái âm hưởng buồn ngất ngây dịu nhẹ đó, rất Pianissimo ấy. Melody thật tha thiết, ngọt ngào, bắt nhĩ.”
“Sau phần thảo luận, chúng tôi tự chế ra một quy ước riêng. Trần Trịnh ghi dưới các nốt nhạc chữ “o” cho những từ không dấu (bình thanh) / Dấu huyền cho các từ mang dấu huyền, hỏi nặng. Sắc cho các từ mang dấu sắc, ngã. Tiếc là khi ấy loại máy cassette còn chưa được phổ biến. Tôi nghe Trịnh đàn thêm vài lần nữa và cố gắng nhập tâm cái âm hương của bản nhạc. Và tôi bắt đầu chơi ô chữ.”
“Hôm sau, tôi đem đến Trần Trịnh lời ca thứ nhất của Lệ Đá (là lời ca của bản nhạc mà ta thường nghe, cả trong các bản nhạc nghe đính kèm). Kết quả ngoài sức tượng tượng, là không biết bằng cảm hứng nào đó, tôi đã hòa được cái rung cảm đích thực của thơ tôi vào nhạc Trần Trịnh. Trần Trịnh mừng rỡ tới sững hồn… khiến tôi cũng choáng ngợp trong niềm vui.
“Hỏi đá xanh rêu bao nhiều tuổi đời
Hỏi gió phiêu du qua bao đỉnh trời”
Lập tức tôi viết lời 2.
Buổi trưa nắng gắt, dưới mái tôn thấp lè tè của quán cơm lính trong trại. Trên chiếc bàn bọc nhôm nóng bỏng, cáu bẩn, tôi thả hồn bay với Lệ Đá. Tôi viết thật dễ dàng, và khóc cũng dễ dàng với lời 2 này.
“Người đi, đi mãi không về
Thời gian xóa vội câu thề
Bóng anh nhạt nhoà bóng núi
Em với tình yêu trăng soi
Tượng đá kiên trinh ru con đợi chồng
Nhạc lá thu mưa hay chân ngựa hồng…”
Tôi bỏ dở bữa ăn, đem lời 2 lên đài Quân Đội gặp nhạc sĩ Nhật Trường (Trần Thiện Thanh) trước phòng vi âm. Tôi đưa Lệ Đá ra khoe, Nhật Trường hát ngay với nỗi hân hoan bốc lửa. Nhật Trường túm ngay lấy Trần Trịnh đòi soạn cấp kỳ hoà âm cho ban nhạc và 2 bè khác cho Mai Hương, Như Thủy ca. Khoảng nửa giờ sau Lệ Đá được thâu cấp kỳ. Nhật Trường, Mai Hương, Như Thủy, mỗi nguời trên tay một bản Lệ Đá “mì ăn liền” say mê hoà ca với nỗi xúc động đồng thiếp. “Take one Good take !” Hát và thâu hoàn chỉnh ngay lần thứ nhất.
Nhật Trường như bay ra khỏi phòng vi âm ôm lấy tôi và Trần Trịnh:
– Ông đặt lời thần sầu. Bản này sẽ là Top Hit.
Tôi nhún nhường:
– Top Hit được là nhờ nhạc Trần Trịnh bay bổng như diều đấy chứ.
Nhật Trường cướp lời:
– Nhưng ông là gió lớn. Đại phong mà…
(Trích bài Lê Tạo phỏng vấn Hà Huyền Chi, điện báo VHNT)
Rồi cứ thế thi sĩ đã quyện vào hồn để lại đặt thêm lời 3 vào tháng 9 năm 1968.
Lệ Đá lời 4, xen vào tâm cảnh bôn đào, phụ tình… được khởi viết từ tháng 4, và hoàn chỉnh vào tháng 7, 1975.
Và trong chất liệu TÌNH YÊU, có nhiều điều thi sĩ cần ghi lại một mối tình say đắm mà trong thi tập “Tháng Một Buồn” in năm 1993, là thi tập thi sĩ viết tặng và ghi dấu cho mối tình này, thi sĩ lại qua nhạc đặt Lệ Đá lời 5. Với những lời:
1. Từ lúc yêu trăng… tiêu hoang cuộc đời / Từ phút say hoa… tương tư biển trời /….
2. Sợi tóc biên cương… xa hơn ngàn trùng / Nguyệt lãng sông chia… tang thương chẳng cùng /…
Điệp khúc: Tình đau… lấp lánh… cuối trời / Ngàn khuya… gió thở… vai người / Tóc đêm… mượt mà… suối nhớ / Trăng đắm… hồn si… trăng trôi. …
Thế đó Lệ Đá theo thời gian từ 1968 đến nay đã có năm lời (lời 1, 2, 3, 4, 5) và thi sĩ cho biết: “Dường như tôi thích Lệ Đá 5 này hơn những lời cũ. Tình và thơ mượt mà như sóng trăng, suối biếc, cỏ hiền. Không có chỗ cho sáo ngữ, đại ngôn. Lời ca này được chôn giấu nhiều năm trong kho riêng kỷ niệm trăng sao. Và hôm nay, sinh nhật tôi, nàng đã bất ngờ trao lại chìa khoá kho tàng. Tôi mở lòng ra cùng nàng…(Nguyệt Lãng).
Ngọc Nhân (biên soạn từ nhiều nguồn sưu tập)
motthoi6673pctdn 