Năm 1960, UNICEF viện trợ cho trường Phan Châu Trinh một Phòng Thí nghiệm Khoa học với phòng ốc và dụng cụ khoa học của môn Vạn vật, Hóa học và Vật lý. Hơn một năm, các dụng cụ khoa học và hóa chất vẫn nằm im trong thùng vì trường thiếu chuyên viên. Tháng 9 năm 1961, tôi đến trình diện ông Hiệu trưởng Nguyễn Đăng Ngọc. Việc đầu tiên ông phân công cho tôi là làm thế nào trong niên khóa 1961-1962 phòng Thí nghiệm phải đi vào hoạt động.

Mới ra trường, có nơi dụng võ, còn chi khoái chí bằng, tôi làm ngày đêm ở ngay trong phòng Thí nghiệm có thêm 3 cậu học trò khéo tay giúp sức:

– Trương Văn Ngự, hiện là Giáo sư chính của trường Kiến trúc sư Sài Gòn thực hiện 9 bức hình bán thân của Einstein, Volt, Joule, Watte, Kepler… rất đẹp treo quanh trên tường và các họa đồ của các máy luyện kim.

– Hai anh em Trần Thế Sâm, hiện là thương gia ở Sài Gòn và Nguyễn Văn Châu (đã qua đời) rất khéo tay đã thực hiện 12 thí nghiệm Hóa học cho các lớp Đệ Tam và Đệ Nhị, 10 thí nghiệm Vật lý cho cả 3 lớp Đệ Tam, Đệ Nhị và Đệ Nhất.

Dụng cụ Hóa chất của UNICEF viện trợ rất đầy đủ, nhưng thiếu 10 bình gas (vì dễ cháy nên họ không thể gởi theo dụng cụ Hóa học được). Thầy trò chúng tôi liền nghĩ cách tổ chức 2 buổi chiếu bóng có phụ diễn tân nhạc để lấy tiền lời bổ túc những thiếu sót của phòng thí nghiệm.

Đến đầu năm 1962, phòng Thí nghiệm trường Phan Châu Trinh chính thức đi vào hoạt động. Những áo blouse phải xin vải ở nhà máy vải sợi Hòa Thọ và học sinh tự may lấy 60 cái.

Ngày khai trương phòng Thí nghiệm, ngoài ban Giám hiệu của trường, còn có đại diện của tòa Thị Chính, và một số Hiệu trưởng trường Tư thục. Vì thế sau này mới có 2 khóa tu nghiệp của Giáo sư Khoa học, Tư thục được tổ chức tại đây.

Hiện nay trường Phan Châu Trinh có 1 phòng Thí nghiệm Hóa học, 1 phòng Thí nghiệm Vật lý, 1 phòng Thí nghiệm Sinh Vật và 1 phòng dạy Vi tính (computer) rất hiện đại.

Cựu Gs. Lê Quang Mai
(Trích Kỷ Yếu Hội Ngộ PCT-HĐ – 30 Năm Xa Xứ năm 2005)