Giải Bóng Đá Thế Giới 2022 tại Qatar và Sân Vận Động

FIFA World Cup 2022, là kỳ World Cup thứ 2 được tổ chức tại châu Á (sau Giải lần thứ nhất – World Cup 2002 được tổ chức ở Nhật Bản và Hàn Quốc), và đây là lần đầu tiên Giải Chung Kết Bóng Đá Thế Giới được tổ chức tại một quốc gia Trung Đông, thuộc Tây Á và thuộc khu vực Thế giới Ả Rập. Giải Chung Kết lần này sẽ là lần giải cuối cùng có 32 đội tham dự, tranh tài khi lần tới năm 2026 Giải tổ chức tại Hoa Kỳ, Gia Nã Đại và Mễ Tây Cơ, số đội góp mặt sẽ được tăng lên 48.

Ban đầu giải bóng đá theo thông lệ diễn ra vào mùa hè (tức tháng 6 và tháng 7), tuy nhiên ở Qatar, nhiệt độ vào mùa hè thường nóng hơn 40 °C, vì vậy với thời tiết, và nhiệt độ nóng bức sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe của các cầu thủ cũng như các cổ động viên, nên vào ngày 20 tháng 3 năm 2018, Liên đoàn Bóng đá Quốc tế (FIFA) chính thức đưa ra quyết định dời giải đấu lần này sang mùa đông và đây là lần đầu tiên trong lịch sử các vòng Chung Kết Bóng Đá Thế Giới. Giải đấu sẽ diễn ra từ ngày 20 tháng 11, và trận chung kết sẽ diễn ra vào ngày 18 tháng 12 năm 2022, trùng với ngày quốc khánh của Qatar. Vòng đấu năm nay chỉ diễn ra trong 29 ngày thay vì 32 ngày như các lần giải đấu trước đây. Pháp là đương kim vô địch của giải đấu sau khi giành chức vô địch lần thứ hai vào Giải Đấu Chung Kết Bóng Đá lần thứ 21 năm 2018, được diễn ra ở 11 thành phố của Nga. Giải Bóng Đá Chung Kết 2018 là kỳ World Cup đầu tiên, được tổ chức tại một quốc gia thuộc khu vực Đông Âu và cũng là lần đầu tiên được tổ chức tại một quốc gia thuộc Liên Xô cũ. Giải đấu diễn ra từ ngày 14 tháng 6 đến 15 tháng 7 năm 2018.

Các thủ tục đấu thầu để đăng cai World Cup 2022 bắt đầu vào tháng 1 năm 2009, và có 5 quốc gia đăng cai Giải 2022 gồm: Qatar, Hoa Kỳ, Hàn quốc (Nam Triều Tiên), Nhật Bản và Úc. Qatar là quốc gia được chọn đăng cai với số phiếu bầu qua các vòng chọn. Vòng (1) 11 phiếu, Vòng (2) 10 phiếu, Vòng (3) 11 phiếu và Vòng (4) với 14 phiếu.

Tuy được chọn là quốc gia chủ nhà FIFA World Cup 2022, nhưng vào tháng 5 năm 2011, các cáo buộc tham nhũng trong nội bộ các quan chức cấp cao của FIFA đã đặt ra câu hỏi về tính hợp pháp của World Cup 2022 được tổ chức tại Qatar cũng như có nhiều cáo buộc tham nhũng liên quan đến việc Qatar giành được quyền đăng cai tổ chức giải năm nay. Sau những cáo buộc, bê bối hối lộ giành quyền tổ chức World Cup 2022 cho quốc gia Qatar, đương kim Chủ Tịch FIFA lần thứ 8, Ông Sepp Blatter giữ chức chủ tịch FIFA từ năm 1998 đến 2015, đã phải tuyên bố từ chức chủ tịch FIFA vào ngày 2 tháng 6 năm 2015, mặc dù ông vừa mới tái đắc cử nhiệm kỳ mới vào ngày 31 tháng 5 năm 2015. Và Ông hiện đang bị FIFA cấm tham gia các hoạt động bóng đá trong 6 năm do liên quan đến các vụ tham nhũng và rửa tiền gây rúng động dư luận bóng đá thế giới.

Không chỉ vậy, Qatar quốc gia được chọn đăng cai trong quá trình xây dựng, chuẩn bị các sân vận động cho World Cup, đã lại phải đối mặt với nhiều chỉ trích mạnh mẽ do cách Qatar đối xử với người lao động nước ngoài, cùng lúc Tổ chức Ân xá Quốc tế đề cập đến “lao động cưỡng bức”, điều kiện làm việc tồi tệ, trong khi nhiều người lao động nhập cư cho biết đã phải trả “phí tuyển dụng” quá lớn để có được việc làm, v.v… Mặc dầu, từ năm 2015 đến năm 2021, chính phủ Qatar đã thông qua nhiều cải cách lao động nhằm cải thiện điều kiện làm việc, bao gồm mức lương tối thiểu cho tất cả người lao động… Tuy nhiên, theo Tổ chức Ân xá Quốc tế, điều kiện sống và làm việc của người lao động nước ngoài cũng không được cải thiện mấy trong những năm trở lại đây.

Dù gì đi nữa thì Giải Bóng Đá Chung Kết Thế Giới mùa thứ 22 năm 2022 đã chính thức khai mạc vào ngày Chủ Nhật 20.11.2022 tại sân vận động Al Bayt (Al Khor) với sức chứa 60.000 chỗ ngồi, và sau đó với trận đấu mở màn giữa đội chủ nhà Qatar và đội Ecuador. Mặc dầu thua 2 quả nhưng đội tuyển Qatar cũng cho khán giả hiện diện cũng như khắp cùng thế giới thấy được khả năng bóng đá của mình.

Sân Vận Động tranh Giải năm 2022

Qatar là quốc gia đăng cai tổ chức World Cup 2022 nên chính phủ đã đầu tư một khoảng tiền 200 tỷ USD cho việc tu sửa, xây cất từ cơ sở hạ tầng, đường sá, sân vận động và nhiều dự án khác liên quan World Cup 2022.

Có tất cả 8 sân vận động cho các trận bóng từ vòng loại bảng (nhóm) đến tứ, bán và chung kết giữa 32 đội tham dự Giải Chung Kết Bóng Đá kỳ này, gồm có:

(1) Sân vận động Lusail: Sân vận động Lusail Iconic hoặc Sân vận động Quốc gia Lusail, là sân vận động lớn nhất ở Qatar với sức chứa lên đến 80.000 chỗ ngồi. Sân được khánh thành vào ngày 22 tháng 11 năm 2021. Để xây dựng sân Lusail, Qatar đã phải bỏ ra số tiền lên đến 767 triệu USD, và thật sự hoàn thiện vào tháng 9.2022.

Sân Lusail có 9 trận: 5 trận đấu của nhóm, 1 trận vòng 16, 1 trận vòng tứ kết, 1 trận bán kết và 1 trận chung kết.

Sau World Cup, sân dự kiến ​​sẽ được cấu hình lại thành một sân vận động có sức chứa 40.000 chỗ ngồi. Chỗ ngồi thừa sẽ được chuyển giao cho các quốc gia đang phát triển cần cơ sở hạ tầng thể thao, các phần khác của sân vận động sẽ được chuyển đổi thành một không gian công cộng với các cửa hàng, quán cà phê, cơ sở thể thao và giáo dục, cùng một phòng khám sức khoẻ.

(2) Sân vận động Al Bayt: Sân sẽ có họa tiết vỏ sò bất đối xứng, cung cấp chỗ ngồi có mái che cho tất cả khán giả. Được kết nối với một số hệ thống giao thông, bãi đậu xe trong khuôn viên sẽ có thể chứa 6.000 xe ô tô, 350 xe buýt và 150 xe buýt công cộng/xe đưa đón đến và đi, cũng như 1.000 taxi và taxi nước. Sân vận động sẽ có sức chứa khoảng 60.000 người hâm mộ cho World Cup, bao gồm 1.000 chỗ ngồi cho báo chí. Sân vận động được chứng nhận về các chứng chỉ bền vững theo Hệ thống Đánh giá Bền vững Toàn cầu (GSAS) cho một số chứng nhận đại diện cho các hoạt động thiết kế & xây dựng và quản lý xây dựng bền vững.

Sân vận động cũng sẽ bao gồm các dãy phòng khách sạn sang trọng và các phòng có ban công nhìn ra sân bóng. Để đánh dấu Ngày Thể thao Quốc gia, việc mở cửa chính thức (khánh thành) của công viên liền kề với sân vận động được tổ chức vào chính ngày Hội Thể Thao Quốc gia Qatar, ngày 11 tháng 2 năm 2020.

Sân vận động Al Bayt sẽ là nơi Buổi lễ Khai Mạc Giải FIFA World Cup 2022 diễn ra vào lúc 19:00 giờ (22:00 giờ Việt Nam), và trận tranh tài mở màn giữa đội chủ nhà Qatar gặp Ecuador ở bảng A khoảng 1 tiếng đồng hồ sau đó. Đây là một dịp trọng đại đối với đội chủ nhà, những người lần đầu tiên trong lịch sử được thi đấu trên sân bóng đá quốc tế lớn nhất.

Sân Al Bayt có 8 trận: 5 trận đấu của nhóm, 1 trận vòng 16, 1 trận vòng tứ kết, 1 trận bán kết.

Tầng trên của khán đài được thiết kế theo mô thức có thể tháo rời sau World Cup 2022 và được chuyển giao cho các quốc gia đang phát triển cần cơ sở hạ tầng thể thao.

(3) Sân vận động Al Janoub: Sân vận động Al-Janoub, trước đây gọi là Sân vận động Al-Wakrah, là một sân vận động bóng đá ở Al Wakrah, Qatar. Sân được xây mới hoàn toàn và được khánh thành vào ngày 16 tháng 5 năm 2019. Sân được thiết kế bởi kiến ​​trúc sư người Anh gốc Iraq tên Zaha Hadid cùng với công ty AECOM.

Sân có 40.000 chỗ ngồi, dự kiến sẽ giảm một nửa xuống còn 20.000 chỗ ngồi sau World Cup 2022, và sẽ trở thành sân nhà chính thức của Câu lạc bộ bóng đá Al-Wakrah SC, nơi các trận đấu của Giải bóng đá vô địch quốc gia Qatar sẽ được tổ chức.

Sân Al Janoub có 6 trận: 5 trận đấu của nhóm, 1 trận vòng 16.

Ủy ban tối cao về giao hàng & di sản Qatar đã tuyên bố rằng một phần của sân Al-Janoub sẽ được tháo dỡ, cũng như một nửa số ghế của sân vận động sẽ được tặng và tài trợ cho những nước đang phát triển cần cơ sở hạ tầng thể thao.

(4) Sân vận động Ahmad Bin Ali: Sân vận động Ahmed bin Ali thường được gọi là Sân vận động Al-Rayyan, là một sân vận động đa năng ở Al Rayyan, Qatar. Đây là sân nhà của Al-Rayyan Sports Club và Al-Kharitiyath Sports Club. Sân vận động có sức chứa 21.282 chỗ ngồi và được xây dựng vào năm 2003.

Sân vận động Ahmed bin Ali cũ đã bị phá bỏ vào năm 2015 để nhường chỗ cho Sân vận động Al Rayyan phục vụ cho World Cup 2022. Có sức chứa lên đến 40.740 chỗ ngồi, và tất cả các chỗ ngồi đều có mái che che phủ.

Lễ khánh thành sân vận động diễn ra vào ngày 18 tháng 12 năm 2020, trùng với Ngày Quốc khánh của Qatar. Sau World Cup, sân vận động này sẽ giảm xuống còn 21.000 chỗ ngồi và trở thành sân nhà của Al-Rayyan SC.

Sân Ahmad Bin Ali có 6 trận: 5 trận đấu của nhóm, 1 trận vòng 16.

(5) Sân vận động Quốc tế Khalifa: Được xây dựng vào năm 1976 tại Al Rayyan. Sân Khalifa là sân vận động đa năng quốc gia ở Doha, Qatar, mang tính biểu tượng hàng đầu của đất nước này, là sân vận động được chú ý nhất và đã được dùng để tổ chức nhiều Giải-Cúp Thể Thao, như: Đại hội thể thao châu Á, Cúp vùng Vịnh Ả Rập và Cúp châu Á AFC… Sân là một phần của Khu Aspire, bao gồm Học viện Aspire, Trung tâm dưới nước Hamad và Tháp Aspire. Tên gọi hiện nay được đặt theo tên của Khalifa bin Hamad Al Thani, cựu quốc vương Qatar. Trận chung kết của Cúp bóng đá châu Á 2011 đã được tổ chức tại đây. Sân có 40.000 chỗ ngồi.

Sân Khalifa có 7 trận: 5 trận đấu của nhóm, 1 trận vòng 16 và 1 trận tranh 3-4.

(6) Sân vận động Education City: Sân vận động Thành phố Giáo dục, là một sân vận động bóng đá nằm ở Al Rayyan, Qatar và được xây dựng để làm địa điểm cho Giải vô địch bóng đá thế giới 2022. Sân vận động nằm trong một số khuôn viên trường đại học tại Thành phố Giáo dục của Quỹ Qatar.

Công việc xây dựng sân vận động được hoàn thành vào tháng 6 năm 2020 và chính thức được khánh thành vào ngày 15 tháng 6 năm 2020. Sân Education City có sức chứa 40.000 chỗ ngồi và sẽ được giảm xuống còn 25.000 chỗ ngồi cho các đội thể thao của các trường đại học sau mùa giải.

Sân Education có 7 trận: 5 trận đấu của nhóm, 1 trận vòng 16 và 1 trận tứ kết.

Một số thông tin cho biết hai ngôi trường sẽ sử dụng sân Education City làm trụ sở, và các cơ sở phục vụ nhiều mục đích khác, và đây là cách mà Qatar tránh sự lãng phí cơ sở vật chất khi World Cup 2022 kết thúc.

(7) Sân vận động 974: Sân vận động cuối cùng trong danh sách cũng là sân đấu được xây rất đặc biệt, có tên là sân 974. Đây là một sân đấu được xây toàn hoàn bằng những thùng container và với con số 974 là số lượng thùng container được dùng cho việc xây sân, đồng thời là mã vùng của Qatar. Nhờ vào vật liệu có sẵn mà chi phí xây sân được giảm đi rất nhiều. Dù được xây bằng vật liệu đơn giản, nhưng sức chứa của sân 974 cũng lên tới 40.000 chỗ ngồi.

Sân 974 có 6 trận: 5 trận đấu của nhóm, 1 trận vòng 16.

Đặc biệt là sau giải đấu, nó sẽ được tháo dỡ hoàn toàn và các vật liệu sẽ được dùng cho những mục đích khác. Khi chưa khởi tranh giải với những trận bóng nhưng vì tính chất đặc biệt, sân 974 đã thu hút một lượng lớn khách du lịch thăm viếng.

(8) Sân vận động Al Thumama: Nằm cách Doha 12 km về phía Nam, thiết kế mặt ngoài của sân vận động Al Thumama mang đậm dấu ấn của nền văn hóa Saudi. Thiết kế được lấy ý tưởng từ chiếc nón Gahfiya truyền thống của người đàn ông Hồi giáo. Theo trang chủ của World Cup 2022, đây là sân vận động mà hành khách có thể được nhìn thấy từ trên cao khi máy bay hạ cánh xuống phi trường Hamad, Doha, Qatar.

Sân Al Thumama có sức chứa 40.000 chỗ ngồi và sẽ được dùng cho 6 trận: 5 trận đấu của nhóm, 1 trận vòng 16.

Ngoài thiết kế mang tính hình tượng, các khu vực xung quanh Sân vận động Al Thumama là những quần thể kiến trúc sinh thái, đạt chuẩn 4 sao theo Hệ thống đánh giá bền vững toàn cầu (GSAS) về cả thiết kế lẫn xây dựng.

84% diện tích những khu vực thuộc sân vận động Al Thumama là mảng xanh, diện tích công viên lên tới 50.000m2. So với các sân vận động thông thường, Al Thumama Stadium tiết kiệm hơn 40% lượng nước vì sử dụng nước tái chế để tưới cho các mảng xanh. Sân vận động Al Thumama chính thức đưa vào hoạt động từ ngày 22/10/2021.

Ngọc Nhân st và biên soạn